Card onboard là gì? Có đủ dùng cho học tập, làm việc không?

Card onboard là một phần quan trọng trong cấu hình máy tính hiện đại, đặc biệt phổ biến trong các thiết bị phổ thông như laptop và máy tính để bàn tầm trung. Khác với card đồ họa rời, card onboard được tích hợp trực tiếp vào CPU hoặc bo mạch chủ, giúp giảm chi phí và tiết kiệm không gian bên trong máy. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về card onboard, nguyên lý hoạt động, ưu nhược điểm cũng như các loại card phổ biến hiện nay để từ đó có thể lựa chọn thiết bị phù hợp với nhu cầu sử dụng của mình.

Card onboard là gì?

Card onboard, còn gọi là card đồ họa tích hợp (Integrated Graphics), là một bộ phận xử lý hình ảnh được tích hợp sẵn trong CPU hoặc trên bo mạch chủ (mainboard) của máy tính. Không giống như card đồ họa rời – vốn là một linh kiện riêng biệt có hiệu năng mạnh và giá thành cao – card onboard không cần lắp thêm mà được nhà sản xuất thiết kế gắn liền với hệ thống.

Điểm đặc biệt của card onboard là nó không có bộ nhớ riêng mà phải chia sẻ tài nguyên với RAM hệ thống để xử lý các tác vụ hiển thị. Vì vậy, hiệu năng của nó thường thấp hơn so với card rời, nhưng lại có ưu điểm là tiết kiệm điện, ít tỏa nhiệt và chi phí thấp. Với người dùng phổ thông, card onboard hoàn toàn đáp ứng tốt các nhu cầu cơ bản như: lướt web, xem phim, làm việc văn phòng, học online, thậm chí chơi một số tựa game nhẹ.

Các CPU hiện đại như Intel Core i3/i5/i7 dòng U hoặc AMD Ryzen có chữ G đều tích hợp sẵn card onboard. Một số dòng CPU không có card onboard (ví dụ: Intel dòng F như i5-12400F) thì khi không có card rời, máy sẽ không có khả năng xuất hình ảnh.

Nguyên lý hoạt động của card onboard

Card onboard là loại card đồ họa tích hợp trực tiếp trong CPU hoặc bo mạch chủ, hoạt động dựa trên cơ chế chia sẻ tài nguyên hệ thống, đặc biệt là RAM. Thay vì có bộ nhớ đồ họa riêng như card rời, card onboard sẽ sử dụng một phần RAM chung của máy tính để xử lý và lưu trữ dữ liệu hình ảnh. Khi người dùng thực hiện các tác vụ như xem video, lướt web, hoặc chạy ứng dụng văn phòng, hệ điều hành sẽ gửi yêu cầu đến GPU tích hợp. GPU này sau đó xử lý hình ảnh và truyền tín hiệu đến màn hình thông qua các cổng xuất hình (HDMI, VGA, v.v.).

Vì card onboard không có bộ phận xử lý chuyên biệt mạnh mẽ hay bộ nhớ riêng, hiệu suất của nó phụ thuộc rất lớn vào sức mạnh tổng thể của CPU và dung lượng RAM. Ưu điểm là tiết kiệm điện năng, ít sinh nhiệt và chi phí thấp, nhưng nhược điểm là hiệu năng hạn chế, đặc biệt khi xử lý các tác vụ đồ họa nặng như chơi game 3D, chỉnh sửa video hay thiết kế chuyên sâu. Tuy vậy, với nhu cầu sử dụng cơ bản hàng ngày, card onboard vẫn đủ đáp ứng tốt và là lựa chọn phổ biến trong nhiều dòng laptop và máy tính văn phòng.

Vị trí của card onboard trong máy tính

Card onboard thường được tích hợp trực tiếp vào CPU hoặc trên bo mạch chủ (mainboard) của máy tính. Khi được tích hợp trong CPU, card onboard sẽ nằm chung trong một con chip với bộ xử lý trung tâm, giúp tiết kiệm không gian và tăng hiệu quả truyền tải dữ liệu giữa CPU và GPU. Ví dụ như các dòng CPU Intel có tích hợp card đồ họa Intel UHD Graphics hoặc các dòng AMD Ryzen với đồ họa Radeon Graphics.

Nếu card onboard không được tích hợp trong CPU, nó sẽ nằm trên mainboard dưới dạng một chip riêng biệt nhưng vẫn không tách rời như card rời. Mainboard sẽ có mạch xử lý đồ họa tích hợp sẵn và chia sẻ tài nguyên với hệ thống để đảm nhiệm công việc hiển thị hình ảnh.

So với card rời, card onboard không cần khe cắm mở rộng (PCIe) mà hoạt động hoàn toàn dựa vào phần cứng tích hợp sẵn, giúp giảm chi phí sản xuất và tiết kiệm điện năng. Tuy nhiên, vị trí tích hợp này cũng hạn chế khả năng nâng cấp hoặc thay thế card đồ họa như với card rời.

Các loại card onboard phổ biến hiện nay

Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại card onboard được tích hợp sẵn trong CPU hoặc bo mạch chủ, phục vụ nhu cầu đa dạng của người dùng. 

Một số dòng card onboard phổ biến nhất bao gồm

Intel UHD Graphics

Intel UHD Graphics là dòng card đồ họa tích hợp được Intel phát triển, trang bị trong nhiều thế hệ CPU Intel Core, bắt đầu từ thế hệ thứ 8 trở đi. Nó đáp ứng tốt các nhu cầu xử lý hình ảnh cơ bản như xem phim, lướt web, làm việc văn phòng và chơi các game nhẹ. Card hỗ trợ chuẩn video 4K, HDR và tích hợp công nghệ tăng hiệu suất cùng tiết kiệm điện năng. Mức tiêu thụ điện năng thấp giúp máy hoạt động mát hơn, phù hợp với người dùng không yêu cầu cao về đồ họa.

Intel Iris Xe Graphics

Intel Iris Xe Graphics là dòng card đồ họa tích hợp thế hệ mới của Intel, được thiết kế để nâng cao hiệu năng đồ họa so với các phiên bản trước. Nó thường xuất hiện trên các CPU Intel Core thế hệ 11 trở đi, hỗ trợ tốt cho các tác vụ đa phương tiện, chơi game nhẹ và xử lý đồ họa ở mức trung bình. Card này hỗ trợ công nghệ hiển thị hiện đại như 4K HDR, đa màn hình và cải thiện khả năng xử lý video, giúp trải nghiệm hình ảnh mượt mà hơn. Ngoài ra, Iris Xe còn tối ưu hiệu suất tiêu thụ điện năng, phù hợp cho laptop và máy tính di động.

AMD Radeon Vega Graphics

AMD Radeon Vega Graphics là dòng card đồ họa tích hợp (card onboard) được AMD phát triển và tích hợp trong các CPU Ryzen, đặc biệt là dòng Ryzen với đồ họa tích hợp như Ryzen G series. Radeon Vega nổi bật với hiệu năng đồ họa vượt trội trong phân khúc card onboard, giúp xử lý mượt mà các tác vụ đồ họa cơ bản đến trung bình như chơi game nhẹ, chỉnh sửa ảnh và xem video chất lượng cao. Công nghệ Vega hỗ trợ các chuẩn hình ảnh hiện đại, tối ưu hiệu suất và tiết kiệm điện năng, phù hợp với máy tính để bàn và laptop đa năng.

AMD Radeon Graphics (dòng G)

AMD Radeon Graphics thuộc dòng G là card đồ họa tích hợp được trang bị trong các CPU Ryzen G series của AMD. Dòng này kết hợp sức mạnh xử lý của CPU và GPU trong cùng một con chip, mang lại hiệu năng đồ họa tốt hơn so với nhiều card onboard truyền thống. Radeon Graphics (dòng G) hỗ trợ chơi game nhẹ và vừa, xử lý đa phương tiện mượt mà, cùng khả năng chạy các ứng dụng đồ họa phổ thông. Card cũng được thiết kế để tiết kiệm điện năng và giảm nhiệt, thích hợp cho cả máy tính để bàn và laptop tầm trung.

Ưu điểm khi sử dụng card onboard

• Tiết kiệm chi phí vì không cần mua thêm card đồ họa rời đắt tiền.
• Tiêu thụ điện năng thấp, giúp kéo dài thời gian sử dụng pin laptop.
• Ít sinh nhiệt, máy tính hoạt động mát hơn, tăng tuổi thọ linh kiện.
• Card tích hợp sẵn không chiếm không gian bên trong máy tính hoặc laptop.
• Đáp ứng tốt các nhu cầu cơ bản như duyệt web, xem phim, làm việc.
• Thiết kế máy tính nhẹ, nhỏ gọn hơn nhờ không cần card rời cồng kềnh.
• Không phát ra nhiều tiếng ồn vì không cần quạt tản nhiệt riêng cho card.

Nhược điểm của card onboard

• Hiệu năng thấp, không phù hợp với các tác vụ đồ họa hoặc chơi game nặng.
• Phụ thuộc vào dung lượng và tốc độ RAM hệ thống để xử lý hình ảnh.
• Không có bộ nhớ riêng nên dễ gây giảm hiệu suất khi chạy đa nhiệm.
• Khó nâng cấp hoặc thay thế vì được tích hợp sẵn trong CPU hoặc mainboard.
• Không thể xử lý tốt các phần mềm đồ họa chuyên sâu hoặc dựng phim.
• Thường không hỗ trợ nhiều công nghệ đồ họa mới như card rời cao cấp.
• Khi chạy ứng dụng nặng, máy có thể bị giật lag hoặc giảm tốc độ.

So sánh card onboard và card rời

Khả năng chơi game và làm đồ họa của card onboard

Card onboard có khả năng xử lý đồ họa ở mức cơ bản, phù hợp với những tựa game nhẹ và các công việc đồ họa đơn giản. Với các game phổ biến như Liên Minh Huyền Thoại, DOTA 2 hoặc các game casual, card onboard có thể chạy mượt ở mức thiết lập đồ họa thấp hoặc trung bình. Tuy nhiên, khi chuyển sang các tựa game nặng hơn như PUBG, Cyberpunk 2077 hay các phần mềm dựng phim, thiết kế 3D chuyên sâu, card onboard sẽ nhanh chóng gặp hạn chế về hiệu năng.

Đối với công việc đồ họa chuyên nghiệp như chỉnh sửa ảnh độ phân giải cao, dựng video hoặc thiết kế mô hình 3D, card onboard không đủ mạnh để xử lý nhanh và ổn định. Những tác vụ này thường đòi hỏi GPU riêng biệt với bộ nhớ VRAM lớn và khả năng tính toán mạnh mẽ mà card rời mới đáp ứng được. Vì vậy, nếu bạn thường xuyên chơi game nặng hoặc làm việc đồ họa, nên cân nhắc đầu tư card rời để có trải nghiệm tốt hơn.

Đối tượng phù hợp sử dụng card onboard

Card onboard phù hợp với người dùng có nhu cầu sử dụng máy tính cơ bản và không yêu cầu cao về đồ họa. Nếu bạn chỉ cần máy tính để lướt web, xem phim, soạn thảo văn bản, học trực tuyến hoặc làm việc văn phòng nhẹ nhàng thì card onboard hoàn toàn đủ dùng. Lựa chọn này thích hợp với học sinh, sinh viên hoặc nhân viên văn phòng muốn tiết kiệm chi phí nhưng vẫn cần hiệu suất ổn định.

Ngoài ra, card onboard phù hợp với người ưu tiên máy tính gọn nhẹ, ít tỏa nhiệt và tiết kiệm pin, đặc biệt là những ai thường xuyên di chuyển hoặc làm việc ngoài trời với laptop. Tuy nhiên, game thủ hoặc người làm việc trong lĩnh vực đồ họa, thiết kế chuyên nghiệp nên chọn card rời để đảm bảo hiệu năng và trải nghiệm tốt hơn.

Có nên mua máy tính dùng card onboard

Việc lựa chọn máy tính sử dụng card onboard hay không phụ thuộc nhiều vào mục đích sử dụng và ngân sách của bạn. Nếu nhu cầu chủ yếu là làm việc văn phòng, lướt web, xem phim, học tập hoặc các tác vụ nhẹ nhàng, máy tính dùng card onboard hoàn toàn phù hợp và giúp tiết kiệm đáng kể chi phí. Ngoài ra, máy tính tích hợp card onboard thường tiết kiệm pin và ít sinh nhiệt, phù hợp với những ai cần di chuyển nhiều hoặc làm việc liên tục trong thời gian dài.

Tuy nhiên, nếu bạn có nhu cầu chơi game nặng, làm việc với phần mềm đồ họa, dựng phim hay thiết kế 3D, nên ưu tiên chọn máy tính trang bị card đồ họa rời để đảm bảo hiệu năng và trải nghiệm mượt mà hơn. Ngoài ra, card rời cũng cho phép nâng cấp dễ dàng hơn trong tương lai.